Vì sao nhiều thí sinh học mãi nhưng điểm không tăng?
IELTS không phải kỳ thi học thuộc lòng, mà là bài thi đánh giá năng lực thật sự. Điều đó có nghĩa bạn không thể “ăn may” hay chỉ dựa vào mẹo. Tuy nhiên, nhiều thí sinh lại tiếp cận việc học theo hướng sai, dẫn đến tình trạng cố gắng nhiều nhưng tiến bộ chậm. Những sai lầm này thường xuất phát từ việc thiếu định hướng, chọn sai nguồn học hoặc không biết phân tích điểm yếu cá nhân. Hiểu rõ những lỗi thường gặp là bước đầu tiên để điều chỉnh phương pháp và tăng tốc hiệu quả.
Hình thức học tủ, học mẹo mà không nắm kỹ năng thật
Học tủ là lỗi phổ biến nhất, đặc biệt ở người học muốn đạt điểm nhanh. Họ thường tìm những “mẹo thần kỳ”, bản mẫu Writing, câu trả lời Speaking thuộc lòng và kỳ vọng có thể áp dụng cho nhiều đề.
Tại sao học tủ lại nguy hiểm?
Bởi vì đề thi IELTS rất rộng và thay đổi liên tục. Bản chất bài thi đánh giá khả năng ngôn ngữ, không phải khả năng ghi nhớ. Khi thí sinh gặp đề không giống với mẫu đã học, họ dễ bị rối và mất điểm nặng ở những kỹ năng bị phụ thuộc quá mức vào khuôn mẫu.
Ở Writing, nếu dùng mẫu câu hoặc bài “thuộc lòng”, bạn dễ bị nhận diện là học tủ, kéo điểm xuống mức 5.0–5.5 do thiếu phát triển ý và thiếu tự nhiên. Tại Speaking, câu trả lời gượng gạo, không liên quan trực tiếp câu hỏi cũng khiến giám khảo đánh giá thấp khả năng giao tiếp thật.
Học sao cho đúng?
Thay vì cố thuộc bài mẫu, bạn cần học cách triển khai ý, cách dùng từ vựng theo chủ đề, cách xây câu và cách paraphrase.
Mẹo chỉ nên xem như công cụ hỗ trợ, không phải giải pháp chính.
Thiếu nền tảng tiếng Anh vững nhưng đã lao vào luyện đề
Một sai lầm khác là luyện đề quá sớm. Nhiều bạn muốn tiến nhanh nên liên tục làm đề Listening – Reading, viết liên tục Task 1 – Task 2 hoặc nói Speaking mà không có nền tảng từ vựng và ngữ pháp.
Hậu quả của việc thiếu nền tảng
Khi chưa đủ từ vựng và cấu trúc, việc luyện đề sẽ gây ra ba vấn đề:
- Làm đề không hiểu bài, sai nhiều, mất tự tin.
- Luyện mãi mà điểm không tăng, dẫn đến chán nản.
- Hình thành thói quen sai, càng luyện càng sai nhiều hơn.
Nền tảng cần có trước khi luyện đề
- Từ vựng cơ bản cho 10–12 chủ đề IELTS thông dụng.
- Ngữ pháp cốt lõi: mệnh đề quan hệ, thì, câu điều kiện, so sánh, bị động.
- Kỹ năng đọc hiểu nhanh và nghe nắm ý chính.
Chỉ khi có nền vững, bạn mới thực sự tận dụng được việc luyện đề.
Chỉ tập trung một kỹ năng và bỏ quên sự cân bằng
Một lỗi điển hình là học thiên lệch: có bạn chỉ tập trung Writing, có bạn chỉ nghe nhiều mà không đọc, có bạn chỉ nói nhưng Writing lại yếu nghiêm trọng.
Vì sao phải luyện đều cả bốn kỹ năng?
IELTS đánh giá tổng thể năng lực ngôn ngữ, chứ không phải từng kỹ năng độc lập. Các kỹ năng bổ trợ nhau:
- Reading giúp tăng từ vựng và cấu trúc cho Writing.
- Listening giúp cải thiện phát âm và fluency cho Speaking.
- Writing giúp bạn rèn cấu trúc câu tốt hơn khi nói.
Nếu bạn chỉ tập trung một kỹ năng, tổng thể trình độ sẽ không phát triển. Hơn nữa, nhiều trường yêu cầu điểm tối thiểu từng kỹ năng, do đó luyện lệch khiến bạn dễ rớt hồ sơ dù Overall đạt.
Cách luyện cân bằng hiệu quả
Bạn nên chia thời gian theo vòng: 2–3 ngày tập trung Listening – Reading, 1 ngày Writing, 1 ngày Speaking. Không cần mỗi ngày học tất cả, nhưng 1 tuần phải đủ bốn kỹ năng.
Luyện đề liên tục nhưng không phân tích lỗi
Đây là sai lầm kinh điển khiến thí sinh mãi không tăng điểm. Nhiều người cảm thấy “học rất chăm” vì làm 10–20 đề Listening/Reading, viết 20 bài Writing, nhưng thực tế họ không biết mình sai ở đâu và lặp lỗi cũ liên tục.
Vì sao không phân tích lỗi lại khiến điểm không tăng?
- Bạn không phát hiện dạng bài mình yếu.
- Bạn không biết từ vựng hoặc cấu trúc nào đúng – sai.
- Bạn không biết vì sao bị mất điểm trong từng tiêu chí.
Việc làm đề chỉ giúp bạn quen format, còn phân tích lỗi mới giúp bạn tiến bộ thật.
Phân tích lỗi thế nào cho hiệu quả?
Bạn cần xem lại từng kỹ năng:
- Listening – Reading: Ghi ra dạng câu hỏi sai nhiều nhất; Tìm lý do sai: thiếu từ vựng? đọc chưa hết câu? bẫy từ?
- Writing: Xem vì sao lỗi biểu đạt (coherence), lỗi từ vựng (word choice), lỗi ngữ pháp (từ loại, thiếu “s”).
- Speaking: Ghi âm lại và nhận ra lỗi dừng ngắt, thiếu ví dụ, phát âm sai trọng âm.
Phân tích 1 bài kỹ có giá trị hơn làm 5 bài mà không nhìn lại.
Phụ thuộc quá nhiều vào tài liệu sai hoặc nguồn không chính thống
Thí sinh hiện nay bị ngập trong tài liệu miễn phí trên mạng. Đây là điểm mạnh nhưng cũng là rủi ro lớn.
Vấn đề của tài liệu không chuẩn
- Nhiều bản đề giả, đáp án sai.
- Writing theo mẫu sai tiêu chí chấm.
- Bài Speaking gợi ý sẵn câu trả lời “hơi văn học” và không tự nhiên.
Khi học sai tài liệu, bạn không chỉ mất thời gian mà còn hình thành tư duy làm bài sai.
Chọn tài liệu thế nào?
- Chọn sách của Cambridge, Collins, Oxford.
- Chọn giáo viên có điểm IELTS thật và phương pháp rõ ràng.
- Tránh các bộ “dự đoán đề”, “tủ đề tháng X”, “mẫu trả lời thuộc lòng”.
Nguồn học đúng giúp bạn tiến nhanh hơn 2–3 lần so với tự mò mẫm.
Học theo cảm hứng, không có kế hoạch cụ thể
Một số bạn học rất thất thường: lúc thì học 3 giờ mỗi ngày, lúc bỏ cả tuần. Điều này khiến bạn không duy trì được phản xạ tiếng Anh và dễ quên kiến thức.
Vì sao kế hoạch quan trọng?
Não bộ cần sự lặp lại đều đặn để hình thành kỹ năng. Nếu bạn học Writing 1 lần/tuần, bạn sẽ quên hết lỗi cũ và mắc lại như ban đầu.
Một kế hoạch rõ ràng giúp bạn:
- Xác định khối lượng học mỗi ngày.
- Theo dõi tiến độ và điều chỉnh.
- Tránh bỏ quên kỹ năng yếu.
Dù bận rộn, bạn chỉ cần duy trì 60–90 phút/ngày nhưng đều đặn, kết quả sẽ khác xa so với học theo cảm hứng.
Bỏ qua việc sửa bài Writing và Speaking
Hai kỹ năng này không thể tăng điểm nếu chỉ tự luyện. Bạn cần người có kinh nghiệm sửa lỗi trực tiếp cho mình.
Vì sao sửa bài lại quan trọng?
Ở Writing, có những lỗi bạn không thể tự nhận ra, ví dụ:
- Lỗi logic khi triển khai ý.
- Từ vựng dùng đúng nghĩa nhưng sai ngữ cảnh.
- Cách tổ chức đoạn văn thiếu coherence.
Ở Speaking, bạn càng nói một mình càng khó phát hiện lỗi phát âm hoặc cách dùng từ thiếu tự nhiên.
Nhiều thí sinh tăng 0.5–1.0 band chỉ sau khi được sửa đúng trọng tâm.
Không học theo tiêu chí chấm điểm
Một sai lầm lớn là bạn học mà không biết giám khảo chấm theo tiêu chí nào. Điều này đặc biệt nghiêm trọng trong Writing và Speaking.
Vì sao tiêu chí chấm điểm lại quan trọng?
Bởi vì Writing Task 2 không phải bài văn văn học mà là bài lập luận. Giám khảo chấm dựa trên:
- Task response
- Coherence & cohesion
- Lexical resources
- Grammar range & accuracy
Nếu bạn viết dài nhưng không đúng tiêu chí, điểm vẫn thấp.
Speaking cũng vậy: trả lời dài nhưng lan man không giúp tăng band.
Lời khuyên để tránh các sai lầm khi học IELTS
Xác định mục tiêu rõ ràng
Dựa trên mục tiêu du học, định cư hay công việc để đặt mức điểm phù hợp. Không nhất thiết ai cũng phải đạt 7.0–8.0.
Học từ nền tảng đến nâng cao
Xây nền vững về từ vựng – ngữ pháp trước khi lao vào luyện đề.
Luyện đề có phân tích
Sau mỗi bài, hãy xem lại lỗi, ghi chú và tìm hướng khắc phục.
Học nguồn chuẩn và tin cậy
Ưu tiên sách và tài liệu chính thống, giáo viên có kinh nghiệm thật.
Luyện đều bốn kỹ năng
Phân phối thời gian theo tuần để tránh lệch kỹ năng.
Đầu tư sửa bài Writing – Speaking
Đây là khoản đầu tư quan trọng nhất nếu bạn muốn tăng điểm nhanh và bền vững.
