Trong IELTS Writing, việc chọn đúng thì không chỉ là vấn đề ngữ pháp mà còn thể hiện khả năng tư duy học thuật. Past Simple và Present Perfect đều liên quan đến quá khứ, nhưng chức năng hoàn toàn khác nhau. Nhiều thí sinh band 6 mắc kẹt không phải vì thiếu từ vựng hay ý tưởng, mà vì dùng sai hai thì này.
Sự khác biệt cốt lõi về thời điểm và kết quả
Điểm khác biệt quan trọng nhất giữa Past Simple và Present Perfect nằm ở thời điểm xảy ra hành động và mối liên hệ với hiện tại.
Past Simple dùng khi hành động đã kết thúc hoàn toàn trong quá khứ, thời điểm rõ ràng hoặc ngầm hiểu là không liên quan đến hiện tại. Khi bạn mô tả một con số tại một năm cụ thể, một sự kiện đã hoàn tất, Past Simple là lựa chọn bắt buộc.
Ví dụ: “The number of tourists increased significantly in 2010.”
Ngược lại, Present Perfect dùng khi hành động bắt đầu trong quá khứ nhưng còn liên quan đến hiện tại, hoặc khi bạn nhấn mạnh kết quả, xu hướng, sự thay đổi thay vì thời điểm chính xác.
Ví dụ: “The number of tourists has increased significantly over the past decade.”
Trong IELTS, giám khảo không chỉ nhìn xem bạn dùng đúng thì hay không, mà còn đánh giá xem bạn có hiểu bản chất học thuật của thì đó hay không.
Dùng Present Perfect trong Writing Task 1 như thế nào cho đúng
Writing Task 1 là nơi Present Perfect được dùng rất hiệu quả, đặc biệt khi mô tả xu hướng tổng quát từ quá khứ đến hiện tại.
Nếu biểu đồ kéo dài đến thời điểm hiện tại hoặc không nêu rõ mốc kết thúc, Present Perfect giúp bài viết mang tính tổng hợp và học thuật hơn.
Ví dụ: “The proportion of households owning a car has risen steadily since 2000.”
Câu này không chỉ mô tả số liệu mà còn cho thấy xu hướng kéo dài, liên kết quá khứ với hiện tại. Đây là điểm mà nhiều bài band 7 thể hiện rất rõ.
Tuy nhiên, nếu biểu đồ chỉ kết thúc ở một mốc trong quá khứ, Present Perfect không còn phù hợp.
Ví dụ sai phổ biến: “The number of students has increased in 1995.”
Trong trường hợp này, Past Simple mới là lựa chọn đúng vì năm 1995 là mốc thời gian đã kết thúc.
Các trạng từ đi kèm dễ gây nhầm lẫn
Một trong những nguyên nhân lớn khiến thí sinh dùng sai thì là do trạng từ thời gian.
Past Simple thường đi với các trạng từ như: yesterday, last year, in 2010, five years ago, at that time. Những trạng từ này xác định rõ thời điểm trong quá khứ và cắt đứt liên hệ với hiện tại.
Present Perfect thường đi với: already, yet, recently, so far, over the past decade, since, for. Những trạng từ này không chỉ thời điểm cụ thể mà nhấn mạnh quá trình hoặc kết quả.
Lỗi phổ biến của người Việt là kết hợp sai thì với trạng từ: “I have visited Hanoi last year.”
Câu này sai vì “last year” buộc phải dùng Past Simple. Cách sửa đúng là: “I visited Hanoi last year.”
Hoặc nếu muốn dùng Present Perfect, bạn phải bỏ mốc thời gian cụ thể: “I have visited Hanoi several times.”
Vì sao lỗi này khiến bài Writing không lên band
Trong band descriptors, để đạt band 7, thí sinh cần “uses a range of complex structures with flexibility and accuracy”. Việc nhầm Past Simple và Present Perfect cho thấy thí sinh chưa làm chủ được mối quan hệ thời gian trong tiếng Anh học thuật.
Khi lỗi này lặp lại nhiều lần, giám khảo sẽ đánh giá rằng bạn thiếu accuracy, dù ý tưởng và từ vựng tốt. Đây là lý do nhiều bài viết dừng lại ở band 6–6.5.
Tại Lớp IELTS Năng Khiếu ở Phường Rạch Dừa – Vũng Tàu, giáo viên thường yêu cầu học viên gạch chân trạng từ thời gian trước khi chọn thì, giúp giảm đáng kể lỗi nhầm lẫn trong Task 1 và Task 2.
Bài tập sửa lỗi thực tế (theo dạng IELTS)
Hãy xem các câu sau và xác định lỗi, sau đó sửa lại cho đúng.
Câu 1: “The number of people using the Internet has increased sharply in 2005.”
Câu 2: “Over the past ten years, the government invested heavily in public transport.”
Câu 3: “So far, many students completed online courses during the pandemic.”
Phân tích và sửa:
Câu 1 sai vì có mốc thời gian cụ thể “in 2005”. Cách sửa đúng:
“The number of people using the Internet increased sharply in 2005.”
Câu 2 sai vì “over the past ten years” yêu cầu Present Perfect. Cách sửa đúng:
“Over the past ten years, the government has invested heavily in public transport.”
Câu 3 sai vì “so far” nhấn mạnh kết quả đến hiện tại. Cách sửa đúng:
“So far, many students have completed online courses during the pandemic.”
Dạng bài tập sửa lỗi như vậy giúp bạn vừa nhớ lý thuyết, vừa áp dụng đúng vào Writing.
Chiến lược tránh nhầm lẫn khi đi thi
Trước khi viết câu, hãy tự hỏi hai câu hỏi đơn giản:
Hành động này đã kết thúc hoàn toàn chưa? Có mốc thời gian cụ thể không?
Nếu câu trả lời là “có”, Past Simple gần như chắc chắn là lựa chọn đúng. Nếu hành động liên quan đến hiện tại, nhấn mạnh xu hướng hoặc kết quả, hãy cân nhắc Present Perfect.
Việc luyện tập theo chiến lược này, đặc biệt trong môi trường lớp nhỏ 5–7 học viên được kèm sát như Lớp IELTS Năng Khiếu, giúp học viên hình thành phản xạ chọn thì chính xác chỉ sau vài tuần.
Kết luận
Past Simple và Present Perfect không khó, nhưng đòi hỏi bạn hiểu đúng bản chất thay vì học thuộc công thức. Trong IELTS Writing, chọn đúng thì giúp bài viết chính xác, học thuật và nâng band rõ rệt. Khi bạn biết phân biệt thời điểm, kết quả và trạng từ đi kèm, lỗi nhầm lẫn sẽ giảm đáng kể.
Luyện tập sửa lỗi thực tế, kết hợp phản xạ chọn thì đúng ngữ cảnh, là con đường hiệu quả nhất để vượt qua ngưỡng band 6 và tiến tới band 7+.
