Trong IELTS Writing, mệnh đề quan hệ không phải là cấu trúc “bắt buộc phải có”, nhưng lại là công cụ rất mạnh để thể hiện Grammar Range. Vấn đề nằm ở chỗ: nhiều thí sinh dùng mệnh đề quan hệ như một thói quen máy móc, kéo dài câu một cách không cần thiết, hoặc sai dấu phẩy khiến câu bị đánh giá thấp về accuracy.
Để dùng mệnh đề quan hệ hiệu quả, bạn cần hiểu rõ sự khác biệt giữa các loại mệnh đề, biết khi nào nên dùng và khi nào nên tránh.
Defining và Non-defining: khác nhau thế nào trong IELTS
Về mặt học thuật, IELTS phân biệt rất rõ giữa defining relative clauses và non-defining relative clauses, và giám khảo rất nhạy với lỗi dùng sai hai loại này.
Defining relative clause là mệnh đề xác định, dùng để làm rõ đối tượng bạn đang nói đến. Nếu bỏ mệnh đề này đi, câu sẽ không còn rõ nghĩa.
Ví dụ: “Students who study abroad often develop better communication skills.”
Trong câu này, “who study abroad” là thông tin bắt buộc, giúp xác định nhóm sinh viên cụ thể.
Ngược lại, non-defining relative clause chỉ mang tính bổ sung thông tin, không cần thiết để xác định đối tượng. Mệnh đề này luôn được ngăn cách bằng dấu phẩy.
Ví dụ: “Many students, who study abroad, develop better communication skills.”
Câu này ngụ ý rằng hầu hết sinh viên đều du học, và thông tin “who study abroad” chỉ là bổ sung. Sự khác biệt về nghĩa là rất lớn, và dùng sai có thể làm lệch hoàn toàn ý tưởng trong bài Writing.
Khi nào nên dùng mệnh đề quan hệ trong IELTS Writing
Mệnh đề quan hệ nên được dùng khi bạn cần giải thích, làm rõ hoặc phân loại đối tượng, đặc biệt trong các tình huống sau:
Trong Writing Task 2, khi bạn muốn làm rõ một nhóm người, một hiện tượng hoặc một khái niệm học thuật. Ví dụ, thay vì viết hai câu rời rạc, bạn có thể dùng mệnh đề quan hệ để gộp lại một cách logic.
Trong Writing Task 1, mệnh đề quan hệ có thể dùng để giải thích số liệu hoặc đối tượng trong biểu đồ, nhưng cần dùng rất tiết chế.
Quan trọng nhất là mệnh đề quan hệ phải phục vụ ý nghĩa, không phải chỉ để “làm câu dài hơn”.
Khi nào nên tránh dùng mệnh đề quan hệ
Không phải lúc nào mệnh đề quan hệ cũng là lựa chọn tốt. Trong nhiều trường hợp, việc cố gắng nhồi mệnh đề quan hệ vào câu khiến bài viết trở nên nặng nề và dễ sai ngữ pháp.
Bạn nên tránh dùng mệnh đề quan hệ khi:
- Ý tưởng đã rõ ràng chỉ với một câu đơn
- Câu đang mô tả số liệu đơn giản trong Task 1
- Việc thêm mệnh đề chỉ khiến câu dài hơn mà không thêm thông tin mới
Ví dụ không hiệu quả: “The number of students, who attended university, increased.”
Trong trường hợp này, mệnh đề quan hệ không mang thêm giá trị thông tin và còn dễ gây nhầm lẫn về nghĩa.
Lỗi dấu phẩy trong mệnh đề quan hệ và vì sao gây mất điểm
Một trong những lỗi phổ biến nhất của thí sinh IELTS là đặt dấu phẩy sai trong mệnh đề quan hệ. Đây là lỗi nhỏ nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến Grammar Accuracy.
Nhiều thí sinh có thói quen đặt dấu phẩy trước “who”, “which” mà không phân biệt đó là defining hay non-defining. Kết quả là câu vừa sai ngữ pháp, vừa sai nghĩa.
Ví dụ lỗi phổ biến: “People, who live in cities, often face traffic problems.”
Câu này về mặt ngữ pháp chưa chính xác nếu người viết muốn nói đến chỉ những người sống ở thành phố, chứ không phải tất cả mọi người. Cách sửa đúng là bỏ dấu phẩy.
Giám khảo rất nhạy với lỗi này vì nó cho thấy người viết chưa kiểm soát được cấu trúc câu phức, dù có cố gắng dùng Grammar Range.
Dùng mệnh đề quan hệ để giải thích ý, không phải để kéo dài câu
Một cách dùng mệnh đề quan hệ rất hiệu quả trong IELTS là dùng nó để giải thích hoặc làm rõ ý chính, thay vì nối nhiều mệnh đề dài dòng.
So sánh hai cách viết cùng một ý:
Cách viết yếu: “Many people use private cars because they are convenient and they save time and this causes traffic congestion.”
Cách viết tốt hơn: “Many people use private cars, which are considered more convenient, leading to serious traffic congestion.”
Ở ví dụ thứ hai, mệnh đề quan hệ giúp rút gọn câu, làm rõ mối quan hệ nguyên nhân – kết quả mà không làm câu trở nên quá dài. Đây là cách dùng rất phổ biến trong bài Writing band 7+.
Ví dụ nâng cấp câu từ band 6 lên band 7
Xét cùng một ý trong Task 2:
Band 6: “Some jobs are dangerous. These jobs require workers to have special skills.”
Band 7: “Some jobs, which are inherently dangerous, require workers to have specialised skills.”
Sự khác biệt nằm ở việc sử dụng mệnh đề quan hệ non-defining để bổ sung thông tin, giúp câu văn học thuật hơn nhưng vẫn rõ ràng và dễ hiểu.
Tại Lớp IELTS Năng Khiếu ở Phường Rạch Dừa – Vũng Tàu, học viên thường được yêu cầu viết lại một câu theo hai cách: dùng mệnh đề quan hệ và không dùng, sau đó so sánh để hiểu rõ khi nào cấu trúc này thực sự cần thiết. Với lớp nhỏ 5–7 học viên, giáo viên có thể chỉnh rất kỹ từng lỗi dấu phẩy và cách dùng “which”, “who”, “that”.
Kết luận
Mệnh đề quan hệ là công cụ quan trọng để nâng Grammar Range trong IELTS Writing, nhưng chỉ phát huy hiệu quả khi được dùng đúng lúc và đúng cách. Phân biệt rõ defining và non-defining, kiểm soát dấu phẩy và dùng mệnh đề quan hệ để giải thích ý thay vì kéo dài câu sẽ giúp bài viết trở nên mạch lạc, học thuật và dễ đạt band 7+.
Việc luyện tập có hướng dẫn và được sửa chi tiết từng câu sẽ giúp bạn tránh những lỗi nhỏ nhưng “đắt giá” này trong phòng thi.
