Khi “đọc hiểu” không còn là việc đọc hết mọi chữ
Một trong những điều thầy LEO thường nói với học viên khi bước vào buổi học đầu tiên của phần Reading là: “Đọc hết bài không giúp em đạt điểm cao hơn. Quan trọng là em phải biết mình đang tìm gì.” Ở lớp IELTS Năng Khiếu – nơi mỗi nhóm chỉ có vài học viên tập trung rèn chiến lược cá nhân – cách học Reading không xoay quanh “tốc độ” mà xoay quanh mục tiêu đọc.
Rất nhiều bạn ở band 5.5–6.0 rơi vào vòng lặp quen thuộc: đọc hết bài, cố dịch từng câu, ghi chú nhiều nhưng vẫn sai. Sự thật là bài Reading của IELTS không kiểm tra khả năng hiểu hết từng chữ, mà kiểm tra cách bạn xử lý thông tin. Bạn có biết chỗ nào chứa đáp án, có nhận ra paraphrase, có hiểu logic của tác giả hay không – đó mới là thứ quyết định band điểm.
Đọc có mục tiêu – đọc để hiểu, không phải để hết bài
Mỗi bài Reading có khoảng 900–1000 từ, nhưng thí sinh chỉ có 60 phút cho 40 câu hỏi. Đọc hết từng dòng là điều bất khả thi. Vì vậy, việc đọc có mục tiêu nghĩa là xác định rõ hướng tìm thông tin trước khi bắt đầu đọc.
Thầy LEO thường hướng dẫn ba bước nền tảng:
-
Đọc đề trước, bài sau. Câu hỏi sẽ cho biết bạn cần đọc đoạn nào, dạng thông tin gì, và nên đọc sâu hay chỉ lướt.
-
Tóm keyword định hướng. Những danh từ chính, tên riêng, số liệu, hoặc cụm mô tả đặc biệt là kim chỉ nam cho mắt bạn khi quét bài.
-
Đọc có chọn lọc. Khi đã có mục tiêu, hãy bỏ qua những phần không liên quan. Mỗi phút đọc sai hướng đều khiến bạn mất điểm.
Kỹ thuật 1: Skimming – Lướt để hiểu toàn cảnh
Skimming là bước đầu tiên, giúp bạn nắm ý chính và mạch lập luận của bài. Thay vì đọc từng câu, hãy chú ý các điểm mấu chốt: câu đầu, câu giữa, và câu cuối của mỗi đoạn. Đó là nơi tác giả giới thiệu, phát triển, rồi kết luận ý.
Thầy LEO thường nhắc học viên lưu ý đến từ nối như however, therefore, in contrast, on the other hand. Chúng hoạt động như những “biển báo giao thông” chỉ hướng cho lập luận. Khi quen với cách quan sát này, bạn sẽ tự động thấy cấu trúc bài viết sáng rõ hơn, dễ phân biệt đoạn nào đang đồng tình, đoạn nào phản biện.
Một buổi học ở lớp nhỏ thường bắt đầu bằng việc đọc một passage thật nhanh trong 3 phút, sau đó cùng nhau vẽ sơ đồ cấu trúc từng đoạn. Khi nhìn lại, học viên nhận ra rằng hiểu tổng thể không cần nhiều thời gian – chỉ cần tập trung đúng điểm.
Kỹ thuật 2: Scanning – Quét để tìm chính xác
Nếu skimming giúp bạn thấy “rừng”, thì scanning giúp bạn tìm “cây” mình cần. Scanning không phải là lia mắt nhanh, mà là nhìn có chủ đích. Khi bạn biết keyword, mắt sẽ tự dừng ở những vị trí khả nghi.
Ví dụ, câu hỏi đề cập “the main reason for the population growth in urban areas”, bạn không cần đọc cả đoạn nói về nông thôn hay di cư. Hãy quét tìm những từ liên quan như growth, increase, urbanisation, population, rồi chỉ đọc thật kỹ 1–2 câu quanh đó.
Trong lớp, thầy LEO thường cho học viên luyện scanning bằng cách đọc ngược: thay vì bắt đầu từ đầu bài, các bạn đi thẳng vào câu hỏi, xác định từ khóa, rồi “lần ngược” lên đoạn có chứa thông tin đó. Phương pháp này rèn khả năng định vị nhanh và phản xạ đọc thực chiến.
Kỹ thuật 3: Đọc hiểu logic – Nối mạch chứ không nối chữ
Một sai lầm lớn ở band dưới 6.0 là cố dịch từng câu, trong khi IELTS Reading chủ yếu đo khả năng nắm mạch lập luận. Khi bạn hiểu “tác giả đang nói gì, tại sao nói điều đó, và kết nối ra sao”, bạn sẽ không còn bị đánh lừa bởi paraphrase.
Thầy LEO khuyến khích học viên đặt ba câu hỏi khi đọc:
-
Tác giả muốn chứng minh điều gì?
-
Câu sau bổ sung hay phản đối câu trước?
-
Có ví dụ hoặc nguyên nhân nào minh họa cho luận điểm chính không?
Khi đọc theo hướng đó, bạn sẽ bắt đầu “nghe” được giọng nói của tác giả trong bài viết – chứ không còn thấy đó chỉ là khối chữ vô hồn.
Khác biệt giữa người đạt band 6 và band 8
-
Band 6: Đọc đều tay, hiểu từng phần nhưng không kết nối được toàn cảnh. Khi gặp paraphrase, thường hiểu sai hoặc bỏ lỡ thông tin.
-
Band 7–8: Xác định rõ dạng câu hỏi trước khi đọc, định vị thông tin nhanh, hiểu lập luận thay vì câu chữ. Họ biết khi nào cần đọc sâu, khi nào chỉ lướt.
Trong một buổi luyện tập ở lớp, thầy LEO thường cho hai nhóm làm cùng một passage. Một nhóm đọc toàn bài, nhóm còn lại chỉ skimming và scanning có định hướng. Kết quả: nhóm thứ hai thường đúng nhiều hơn, dù đọc ít hơn.
Khi Reading trở thành hành trình chủ động
Khi bạn bắt đầu đọc có mục tiêu, IELTS Reading không còn là cuộc đua với thời gian mà trở thành trò chơi chiến thuật. Mỗi đoạn văn là một “mê cung” có lối ra rõ ràng – chỉ cần bạn biết nhìn bản đồ.
Đọc không phải để hết bài, mà để hiểu điều tác giả thực sự muốn nói. Khi bạn luyện được điều đó, những câu hỏi phức tạp nhất cũng trở nên dễ chịu hơn. Và đôi khi, cảm giác tìm ra ý chính trong vài giây còn thú vị hơn cả việc làm đúng câu hỏi.
Nếu bạn muốn trải nghiệm cách luyện Reading dựa trên chiến lược tư duy thay vì ghi nhớ máy móc, hãy thử cách học của thầy LEO – nơi mỗi buổi học nhỏ chỉ vài bạn, nhưng mỗi người đều được hướng dẫn theo đúng nhịp đọc và phong cách riêng của mình.
